پایداری عملکرد رگه‌های امیدبخش برنج در استان مازندران

این پژوهش به‌منظور بررسی پایداری عملکرد دانۀ ده ژنوتیپ برنج شامل هشت رگۀ (لاین) امید­بخش و دو رقم زراعی (فجر و شیرودی) به‌عنوان شاهد، در سال­های زراعی 1389 و 1390 در سه منطقه از استان مازندران (آمل، ساری و تنکابن) در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تجزیۀ واریانس جداگانه گویای وجود تفاوت معنی‌داری در بین ژنوتیپ‌ها از لحاظ عملکرد دانه در همۀ محیط­ها (شش آزمایش) بود. در تجزیۀ واریانس مرکب با فرض تصادفی بودن سال و مکان و ثابت بودن تیمار، تأثیر ژنوتیپ، اثر متقابل سال×مکان، اثر متقابل ژنوتیپ×مکان و اثر متقابل ژنوتیپ×سال×مکان معنی­دار به دست آمد. برای تعیین پایداری عملکرد ژنوتیپ‌های مورد بررسی، مقادیر واریانس و ضریب تغییرپذیری محیطی، واریانس درون مکانی، اکوالانس ریک، واریانس پایداری شوکلا، شیب‌خط رگرسیون، واریانس انحراف از خط رگرسیون، میانگین رتبۀ عملکرد و انحراف معیار آن برای هر ژنوتیپ محاسبه شد. نتایج این پژوهش نشان داد رگه­های امیدبخش 1-1-33-27610 و 2-1-5-3-2765 از نظر عملکرد نسبت به رقم شاهد فجر برتری داشته ولی نسبت به رقم شیرودی تفاوت معنی­داری نداشتند. در نهایت بر پایۀ بیشتر فراسنجه‌های پایداری رگه‌های امیدبخش بالا و رقم شیرودی به ترتیب با میانگین عملکرد 7531، 6424 و 6501 کیلوگرم در هکتار به‌عنوان ژنوتیپ‌های پایدار انتخاب شدند.